صادر جباروف رئیس‌جمهور قرقیزستان در تاریخ ۲۳ مهر سال جاری فرمان پیرامون اقداماتی برای اجرای قانون جمهوری قرقیزستان درباره امور تدفین و تشییع جنازه را امضا کرد. به مفتی دستور داده شده است که سنت‌های تدفین را ساده و فتواهای مناسب را صادر کند تا از اتلاف در هنگام نصب بناهای یادبود بر روی قبور جلوگیری شود. روشن اِراتوف کارشناس بخش فتوای اداره دینی مسلمانان قرقیزستان (مفتیات) با خبرگزاری ملی «خبر» درباره کار آینده که در طول دو سال با هدف جلوگیری از هزینه‌های غیرضروری انجام خواهد شد، مصاحبه کرد.

- دیروز فرمان رئیس‌جمهور صادر شد که چند وظیفه را بر عهده مفتیات واگذار کرد. اکنون چه کاری در این راستا آغاز شده است؟

- فرمان رئیس‌جمهور پیرامون اجرای قانون تدفین و تشییع به منظور پرهیز از افراط و تفریط در هنگام دفن و ایجاد تعادل در جایگاه اجتماعی مسلمانان امروز است. امروزه در هنگام تدفین، مواردی وجود دارد که مردم با یکدیگر رقابت می‌کنند: یکی بنای یادبود مرمری می‌سازد، دیگری سنگ گرانیت می‌گذارد و سایر قبور مسلمانان واقع در نزدیکی را زیر پا می‌گذارند. برای جلوگیری از این امر، رئیس‌جمهور به مفتیات دستور داد که دفن مسلمانان را با قوانین شرعی مطابقت دهد. در حال حاضر، اداره دینی مسلمانان قرقیزستان در حال تدوین فتوا است. این فتوا منجر به پایان اسراف از لحظه مرگ میت، هنگام غسل و تدفین و سفره چیدن برای افرادی که برای تشییع جنازه می‌آیند و ممنوعیت قرار دادن سنگ مرمر و سنگ گرانیت بر روی قبور و نصب حصارهای فلزی در دور آن خواهد شد.

- آیا دفن اموات بر اساس شریعت اسلامی احکام و شرایط خاصی دارد؟

- در حدیث نبوی آمده است که نباید سنگ یا سازه مرتفع، اعم از گچ، بتن و خشت، بر روی قبر نصب و یا کتیبه نوشته شود. علاوه بر این، نشستن و راه رفتن روی سنگ قبر ممنوع است. به هر حال، یک فرد متوفی پس از مرگ سزاوار همان احترامی است که در طول زندگی داشت. ممکن است این سوال پیش بیاید که چرا شریعت نصب سنگ قبر را ممنوع کرده است؟ اولاً، برای جلوگیری از اتلاف، زیرا سنگ‌های گران‌قیمت به درد کسی نمی‌خورد، و ثانیاً، کسانی که برای خواندن قرآن برای متوفی به گورستان می‌آیند، باید تحت تأثیر درک عمیق از گذار از دنیای فانی به دارالبقا از آنجا خارج شوند.

- امروزه نابرابری بین مردم در نصب آثار بر روی قبور وجود دارد. آیا شرایط اکنون تغییر خواهد کرد؟

- نصب بنای یادبود بر روی قبر باعث نوعی رقابت شد و دیگر برابری بین مردم وجود ندارد. برخی از مردم مغرور و برخی دیگر فاقد امکانات هستند و احساس نابرابری می‌کنند، زیرا نتوانستند بنای یادبودی برای متوفی برپا کنند. به همین دلیل است که فکر می‌کنم این فرمان همه جنجال‌ها در مورد مراسم ختم در جامعه ما را از بین می‌برد. پیش از این، مفتی در سطح خود اقدامات توضیحی در این زمینه انجام می‌داد و این فرمان به مشکلات مذکور پایان خواهد داد. در حال حاضر ادارات ذیربط اجرای وظایف محوله را در سطح گسترده آغاز کرده‌اند.

- گفته شد که سنگ مزار و حصار قبر باید از مصالح چوبی به ارتفاع کمتر از ۷۰ سانتی‌متر ساخته شود. چه کارهایی در این راستا انجام می‌شود؟

- اکنون در حال بررسی مساله صدور فتوا مبنی بر جلوگیری از اسراف و نگاشتن اسم و تاریخ تولد و مرگ متوفی بر چوب مزار به اندازه ۷۰ سانتی‌متر هستیم تا مردم بتوانند به قبرستان بیایند و قبر گذشته خود را پیدا کنند. قبر باید ساده باشد. شریعت اجازه می‌دهد تا دور قبر حصار کشیده شود تا از راه رفتن افراد و حیوانات روی آن جلوگیری شود. تمیز کردن دور و بر قبر و ایجاد مسیرها برای راحتی زوار نیز مجاز است. دفن‌های بعدی طبق این قانون و بر اساس فتوایی که از طرف مفتیات صادر می‌شود، انجام خواهد شد.

- دو سال پیش، فرمان رئیس‌جمهور پیرامون اقداماتی برای ساده‌سازی جشن‌های خانوادگی و مراسم یادبود صادر شد. آیا در این مدت هزینه‌ها در مراسم ختم کمتر و در کشتار دام در مراسم یادبود تغییراتی ایجاد شده است؟

- البته، بعضی نتایج مثبت هست. در طول سال ما با فعالان روستایی، بزرگان و ائمه جماعات و مردم محل کار تبیینی انجام دادیم و آنها درست برداشت کردند. افرادی بودند که نزد مفتی آمدند و از او تشکر کردند. مراسم تشییع جنازه در شهرها چندان به چشم نمی‌آید، اما در روستاها از سر غرور کاذب، مردم قرض می‌گرفتند و مراسم ختم پرهزینه برگزار می‌کردند. اما سپس نظراتی در مورد لزوم برقراری برابری اجتماعی بیان شد. با این حال، ما هنوز بر این باوریم که هنوز همه چیز مرتب نیست. به عنوان مثال، در استان‌های اوش و باتکن تواضع در مراسم تدفین از دیرباز مشاهده می‌شد. می‌توان گفت که در سایر استان‌ها شروع به کاهش هزینه‌های غیرضروری کرده‌اند. اما در استان‌های نارین و ایسیق‌کول هزینه‌های دفن به صورت نامعقول زیاد است و ده‌ها دام ذبح می‌شود. امروزه ذبح به یک دام رسیده است. آنگاه در دهات و شهرستان‌ها بزرگان، نمایندگان و مردم گرد آمدند و قوانین داخلی را وضع کردند. اکنون فرمانی که دیروز صادر شد، به مراسم تدفین نظم خواهد بخشید.

منبع: https://kabar.kg/news/ravshan-eratov-obriady-pogrebeniia-budut-privedeny-v-poriadok